Fiat X1/9 w „07 zgłoś się”

Fiat X1/9 to niewielki, dwumiejscowy samochód sportowy produkowany przez Fiata od 1972 do 1982 roku, a później przez firmę Bertone aż do 1989. Został zaprojektowany przez Marcello Gandiniego z pracowni Bertone – tego samego, który wcześniej pracował nad Lamborghini Miura i Countach. W stylistyce X1/9 widać wyraźnie jego charakterystyczne podejście: ostre linie, nisko poprowadzona sylwetka, chowane reflektory i dach typu targa, który można było ręcznie zdjąć i schować do bagażnika z przodu.

Auto powstało na bazie podzespołów Fiata 128, ale miało zupełnie inną konstrukcję – przede wszystkim silnik umieszczony centralnie, tuż za siedzeniami. To rozwiązanie, rzadkie jak na samochody tej klasy, poprawiało rozkład masy i prowadzenie. Początkowo montowano silnik 1.3 o mocy 75 KM, a od 1978 roku pojawiła się wersja 1.5 litra (około 85 KM), połączona z pięciobiegową skrzynią biegów. Wersje przeznaczone na rynek amerykański różniły się m.in. zderzakami oraz spełniały tamtejsze normy emisji – co wiązało się z mniejszą mocą i zastosowaniem wtrysku paliwa.

To auto może nie imponuje osiągami, ale ma swoje miejsce w historii motoryzacji – jako przykład przemyślanej konstrukcji w czasach, gdy sportowe ambicje dało się połączyć z codzienną użytecznością.

Choć X1/9 nie był specjalnie szybki (do 100 km/h rozpędzał się w ok. 12–15 sekund), to nadrabiał prowadzeniem i przyczepnością w zakrętach. Dzięki stosunkowo niskiej masie (nieco ponad 900 kg) i centralnemu silnikowi, auto dobrze się zachowywało na krętych drogach i dawało sporo kontroli nad tym, co dzieje się na jezdni. Nie był to samochód sportowy w pełnym tego słowa znaczeniu, ale oferował coś, czego brakowało wielu ówczesnym konstrukcjom – prostotę, przewidywalność i dobre wyczucie.

Na przestrzeni lat powstało kilka edycji specjalnych, zwłaszcza w końcówce produkcji pod marką Bertone – m.in. „Gran Finale” z dodatkami stylistycznymi czy wersje z poprawionym wnętrzem i lepszą jakością wykonania. Istniały też prototypy sportowe – np. wersja Dallara do wyścigów torowych z mocno zmodyfikowaną karoserią – ale nigdy nie stały się częścią regularnej oferty.

Dziś X1/9 to ciekawostka na rynku klasyków. Nadal można znaleźć egzemplarze w rozsądnej cenie, a części – choć czasem trzeba ich poszukać – są jeszcze dostępne. Ze względu na prostą konstrukcję i dobrą dokumentację, samochód jest też popularny wśród pasjonatów, którzy sami go odnawiają lub przerabiają, np. montując mocniejsze silniki.